Showing posts with label Articles. Show all posts
Showing posts with label Articles. Show all posts

Friday, 22 May 2020

गावदां बिबारनि महर || A Poem by Mr. Kumud Baro


गावदां बिबारनि महर
कुमुद बर’

नुहां नुवाहां नुजाफैयो दाबो
मिनिग्लाबनाय समायना महर,
नुजाफैयो दाबो समायना ददेरे महर
रिउ रिउ गोजानाव बिरग्लांनाय
समायना महर ।
मिथिंगानि आइलि जाइलि बारजों
बेसेबा गोजानाव बिरलांफानाय
गावदां अखाफोर बादि
गावदां महर.. ।
नाथाय...
नुनो मोनलिया
बारग्लांगनाय बिबारनि
गावदां महरखौ,
नुनो मोनलिया...
आय’ नुनो मोनलिया.... ।
गोसोखाङो उन्दै समनि गेलेनाय,
सानहाबो लाइमोन बैसोनि रंजानाय,
नाथाय संसारनि माया बे गेलेनाय
साननैसोनिल’ बे रंजासालिया
थावरिनो हाया रावबो
रंजा खुसियै सिखिरि मानसिफोरनि सिमाङा
रंजानो हाया रावबो
उदां गोसोयै
बयबो सोदोमस्रिनि मुखा गानजोबबाय ।।

मिथिंगा बिखा



मिथिंगा बिखा
दैदेनथि बर’
खोलो खोलो
बोहैबोनाय निजोरा
बेसेदि समायना नुयो
सोरगिदिं सोमखोर दंफां लाइफां
दाउमा दाउसा ।
आय’ बेसेदि गोमोथाव
बेसेदि सोमोनांथाव
मिथिंगा बिखाय ।
बेसेबा गोजाननिफ्राय
जिरि जिरि बोहैबोयो दैनि निजोरा ।
बेसेबा गुरै माहि
नोंनि महरा
सोरगिदिं सोमखोर समायना ।
दाउमा दाउसा बिरबायो
नोंनि रैरुब बिखायाव
जिब जुनाद, मानसि दुमसि
दैबायो नोंनि बिखायाव,
नायब्लाबो अहायनाय मोना
सानब्लाबो सानस’हाया गोसोआ
आय’ मिथिंगा नों बेसेदि समायना
आय’ बेसेदि समायना ।।

मिथिंगा


मिथिंगा
मिनथिना कसारि
आय’ मिथिंगा नों
बेसे समायना,
जेरैथिंबो हाजो-हाला
दैमा-दैसा, बिफां-लाइफां
सोमखोर समायना ।
माब्लाबा गोसो जायो
मिथिंगा नोंनि समायना महराव
आंबो समायजानो
गोसो जायो नोंजोंनो थाबोनो
नोंनि खाथियाव अराय खुसियै ।
नों जेब्लाबो गोमोर लाङा मिथिंगा
नाथाय सुबुं माहारिनि जिउआ
दानो दं दानो गैया
थास’ लाइनि दै बादि ।
मिथिंगा नों
बे गुवार मुलुग बिखायाव
अराय सोमखोर जानानै था
अराय समायना जाना थाबाय था ।।

Save the Earth || A beautiful Poem by Sri Manash Baro, Kalaigaon


Save the Earth
Manash Baro
Kalaigaon

It is the Earth,
On which life is known to exist.
Peoples living on it
Are all equivalent.
May be the religions and the castes are different,
But the colour of blood is same.
Don’t let the superstitious beliefs to spread,
And everyone should learn to fight against them.
Jealousy with one another
Is the reason of destroy.
But love, respect and care with one another
Are the reasons of joy.
Is the Earth green-blue?
Can you prove it without any clue?
Everyone is making it polluted,
And they shall realize it very late.
Please ! Please ! Please ! Save the Earth
And you can be its powerful guard.

गुन गोनां सोलोंथाइ लानायाव बिजोङा हेंथा नङा - जोंनि खोमसि फोथाइनायासो || An Educational Article by Mr. Jyoti Daimari


गुन गोनां सोलोंथाइ लानायाव बिजोङा हेंथा नङा
जोंनि खोमसि फोथाइनायासो
ज्योति दैमारि

बिजों थाब्लासो राव थागोन, राव थाब्लासो थुनलाइ थागोन, थुनलाइ थाब्लासो हारिमुवा गेवसारगोन आरो हारिया गेरेमसा जागोन । “बर’ बिजों फरायब्ला गुन गोनां मोननो गोब्राब जायो” बे सुबुंनि सानस्रिखौ फोथायनाय बुजाया, अदेबानि बे मोनसे खोमसि फोथायनाय । जोंनि समाजाव मोनसे थाखो ओंखारबाय जायफोरा गोग्गाना बुङो- “आंनि गथ’आ इंराजियाव जोबोद मोजां, बर’आवसो खमथार अनजिमा मोनो” । हाबाब !
सोलोंथाइया सुबुंखान्थिनि मोनसे गुदि आरो सुबुं मोन्थाइ । भारतनि संबिजितआबो 21-Article दफानि मथे 6 बोसोरनिफ्राय लाना 14 बोसोर बैसोनि गथफोरनो “बेसेन नाङै आरो मोन्थारनांगौ” गुदि सोलोंथाइखौ गुदि मोन्थाइ होनना मख’दों । जों मा बिजोंजों सोलोंथाइ लागोन बेयो जोंनि मोन्थाइ । बेखौ रावबो हेंथा होनो हाया । अब्ला मानोथो माहारियारि आफादफोरा बर’ बिजोंआव फरायनो खावलायो ? मानोथो बोसोरफ्रोमबो गामि गामि फोसावलाइ हरो ? नंगौ, जों जेखिजाया बिजोंजों फरायनो मोन्थाइ दं । नाथाय बेदि होनना बयबो गावनि आंगो असे बर’ बिजोंखौ नेवसिना बयबो गुबुन बिजोंखौ फोथांना लाखिब्ला, जोंनि बर’ बिजोंनि फरायसालिफोरखौ सोर फोथांना लाखिगोन ? बर’ रावआव थुनलाइ सोर सोरजिगोन ? सोर रावखौ फोथांना लाखिगोन ??
बर’ राव, थुनलाइ, आसार-खान्थि, हारिमुफोरखौ जों गुबुन गुबुन आदब खान्थि आरो बिजोंनि गेजेरजों फोथांना लाखिनो हागौ । बे सैथो बाथ्रा । नाथाय बर’ बिजों थाब्ला रावखौ रायलायनायजों लोगोसे लिरनायाव बाहायोब्ला बे रावनि जिउआ गोजोर जुगामि जागोन । बुहुमाव दिनै 7000 निख्रुइ बांसिन राव रावसा दं । बेफोर रावफोरनि गोबाङानो थैनाय लामायाव । सानसुमैफोरा फोथायोदि मोनफ्रोमबो 14  साननि गेजेराव मोनफा मोनफा रावफोरा थैलादों । UNESCO नि Atlas of the World’s languages नि मथे आसामनि गोबां राव-रावसा जेरै – कारबि, गार’, देउरि, दिमासा रावफोरा Vulnerable (नि बायजोआव गथ’फोरा बिमा राव रायज्लायै) फारियाव दं । बेफोर रावनि गजेराव बर’ रावआबो मोनसे । बे बेलायाव जों बर’ बिजोंखौ ग्रोम खालामना, बर’ रावजों बेसेन बह्रा थुनलाइ सोरजिब्ला, जों फैबाय थानाय गाज्रि समफोरखौ मोगा-मोगि जानांनाय नङा । जारिमिनाव फरायनो गोनां जानाय नङादि मोनसे समाव बर’ राव दंमोन होनना ।
नंगौ, गुन गोनां सोंलोंथाइखौ जेखि जाया बिजोंनिफ्राय मोननो हागौ । गुन गोनां सोलोंथाइ लाना जों मानसि हिसाबै थांना थानो हागौ । नाथाय दिनैनि समाव बर’ हारिया बर’ होनना सिनायथि लाना थांना थानाया गोनांथार । जोंनि लाइमोनफोरनि गेजेराव बर’ माहारियारि सानस्रिया गोनांथार । बर’ होनना सानना गोग्गानो हानायनि सानस्रिया गोनांथार । बेफोर सानस्रिखौ असमीया, इंराजि आरो गुबुनारि बिजोंफोरा गुदिनिफ्रायनो सासे बर’ फिसानि गोसोआव सोना होनो हाया । बागुरुम्बाया मा ? खेराइया मा ? बर’नि फोरबोआ मा ? बर’नि हारिमुआ मा ? बेफोर गासै बिथिंखौ सासे बर’ गथ’खौ उन्दैनिफ्रायनो सोलोंनो हानायनि आबहावा सोरजिना होनो हानांगोन । बेफोर गासै बिथिंखौ गावनि बिमा रावनि बोंजोंनि अनगायै गुबुनारि बिजोंनिफोरा हाया । दिनै बर’ हारिया राव, बिजों, आलादा राइजो गासै बिथिंआवनो सोमावसारबोना बेसिम सफैबाय । गोबां जोहोलाव-जोहोलावजोफोरा जिउ बाउबाय, नोरजिया जानांबाय । बिसोरनि बाउसोमनायखौ मान होनो हानांगोन ।
18 मे, 1963 मायथाइयाव बर’ रावखौ गुदि फरायसालि आरो एप्रिल 2, 1968 मायथाइयाव गेजेर फरायसालिनि बिजों महरै थिसनजाबाय । इं 1977 मायथाइयाव गौहाटि मुलुग सोलोंसालिनि जौमा फरायसालिफोराव MIL आइदा हिसाबै थिसनजाबाय । इं 1985 मायथाइयाव आसामनि लोगो सोरखारि राव हिसाबै गनायथि मोनबाय । बर’ रावा इं 2003 मायथाइयाव संबिजितनि 8थि फारियाव थिसनजाबाय । गौहाटि मुलुग सोलोंसालि, बड’लेण्ड मुलुग सोलोंसालि, दिब्रुगर मुलुग सोलोंसालि, कटन स्टेत मुलुग सोलोंसालि गासैआवबो बर’ बिफान दंसै । UPSC आरे APSC जों खुंजानाय सिभिल सार्भिसनि बादायलु आनजादफोराव बर’ आइदाखौ अपसनेल आरो MIL  हिसाबै लानो हासै । इं 2005 मायथाइनिफ्राय साहित्य एकाडेमी बान्थाखौबो बर’ रावनि थुनलाइनि थाखाय बोसोरफ्रोमबो होबोगासिनो । दिनै बर’ बिजोंजों जिनै थाखोसिम फरायनो खाबु मोनबावसिगोन । थारैनो बर’ बिजों, राव, थुनलाइ, हारिमु, धोरोम, आसार-खान्थिजों लोगोसे गावनि होनना लानो असे बर’ बिजों दं । आसाम आरो भारतनाङैनो गोबां हारि, हारिसा दं , नाथाय मोनफ्रोमबो हारिफोरा गावनि राव थासेयावबो बिजों गैया । आसामावनो गनायथि मोननाय गासै मोन 14 Plain Tribes दं । बेनिनो गेजेराव बर हारियाल’ बिजों दं । होम्बा ! जों  मानो गावनिखौ नेहाद सानखो, मानो फोथायाखै ?
नंगौ, बर’ बिजोङाव दाबो गोबां जेंना दं । सममथे बिजाबा मोनै, नांगौ जखानि फोरोंगिरि गोयै । नङाहोम्बा? थेवबो गाज्रिब्लाबो मोजांब्लाबो बर’ बिजोङा जोंनि । गाज्रिब्लाबो जोंनो बेखौ हाजासिम मोजां खालामनायनि बिबान लालायना खामानि मावनांगोन । बयबो बर’ बिजोङाव फोरोंनो थुलुंगा होलायनांगोन । बयबो गाज्रि होनना गुबुन बिजोङाव होब्ला सोरथो बर’ बिजोंखौ फोथांना लाखिगोन ?
बर’ बिजोंनि थांनाय आरो थैनाय जोंनि आखाइयावनो । बर’ बिजोंआ थैनायनि ओंथिया जाबाय बर’नि राव, थुनलाइ आरो हारिमुआ गोमोरलांनायनि नेर्सोन । बेयाव जेबो सन्देह गैया । बर’ बिजोंआ थैनाय माने गोबां बर’ नखरा नोरजिया जानाय । जोंनि बर’ बिजों थाब्लासो जोंनि लाइमोनफोरनि बेखार जेंनाया एसेब्लाबो खमायगोन । होम्बा ! जों मानोथो बेफोरखौ मोनथिनानैबो गावनिखौ नागारना गुबुननिखौ बोज’बनो नागिरखौ ?
बिजोङा माब्लाबाबो सासे फरायसाखौ गुन गोनां सोलोंथाइ लानायाव हेंथा होआ । गुन गोनां सोलोंथाइखौबो बर’ बिजोंआवबो मोननो हायो । जोंनि गोबां दिथागिरिफोरा गावारि खोन्दो (प्राइभेद) फरायसालिफोराव फरायनाय गथ’फोरखौ लांनायनिफ्राय लाबोनाय, जानायनिफ्राय लोंनाय, नांगौ रोखोमनि जोथोन लायो । नाथाय सोरखारि खोन्दोनि फरायसलिफोराव फरायनाय गथ’फोरखौ दिथागिरिफोरा बेबादि जोथोन लाया । जाहोनाव नांगौ बादि फिथाइखौ मोननो हाया । अब्ला जों बोरैथो फोरोंगिरिफोरखौल’ दायनिगिरि खालामनो ? बेखायनो “मोनसे मोजां समाज, सासे मोजां फोरोंगिरि आरो सांग्रां बिमा-बिफा”, - बे मोनथाम साखाया थि थाब्लानो सासे फरायसाया गुन गोनां सोलोंथाइ लानो हागोन । होम्बा ! बर’ बिजोंजों गुन गोनां सोलोंथाइ लानो हायै सोंथिया बोरैथो फैलायखो ?
दिनै राव बिगियानगिरि सोलोंथाइबिदफोरा बुंदों – “सासे उन्दै गथ’खौ बिमानि रावजों फोरोंनाय बादि जानो हाया । मानोना गथ’फोरा बिमानि रावखौ गोरलैयै आरो मोजाङै सोलोंजेनो । बेखायनो बिमानि रावजों गुदि सोलोंथाइखौ होब्ला गोसोआरि, मेलेमारि जौगानाय आरो सोर्जिलु आखुआ राफोद जायो” । बेखौनो नोजोर बोनानै “रेबजेन गोदान सोलोंथाइ पलिसी-2019” (Draft New Education Policy, 2019) आ बिमा रावखौ गुदि फरायसालिनि फरा फारियाव सोसननायनि बिथांखि लादों ।
गोबां सुबुंनि खोमसि फोथायनाय दं - “बर’ बिजोंजों सोलोंथाइ लाब्ला बादायलु आनजादफोराव उथ्रिसारनो गोब्राब जायो । नाथाय इंराजि बिजोंजोंबा उथ्रिसारनो हायो” । बिदिब्ला दिनै इंराजि बिजोंजोंल’ सोलोंथाइ लानाय, गथ’फोराल’ भारतनि बयनिख्रुइबो गोरासिन आरो गेदेरसिन जरै UPSC (CSE), APSC (CSE), JEE, AIIMS बादायलु आनजादफोरखौ उथ्रिसारनो हासिगौमोन । नाथाय बेयो सैथो नङा । इंराजि बिजोंनि अनगायैबो गुबुन गुबुन Vernacular बिजोंनि फरायसाफोराबो उथ्रिसारनो हादों ।
होम्बा ! जोंलाय मानोथो बर’ बिजोंनि सायाव फोथायनाय गैया । थारैनो जों गावखौनो बर’ होनना गोग्गाना सिनायथि लाना थांना थानो लुबैयोब्ला जोंनो राव, थुनलाइ आरो हारिमुजों लोगोसे जों बिजोंखौ फोथांना लाखिनांगोन । “गुन गोनां सोलोंथाइखौ बर’ बिजोंजों लानो हाया” – बे सानस्रिया मोनसे खोमसि फोथायनाय । बे खोमसि फोथायनायासो गुन गोनां सोलोंथाइ लानायाव हेंथा होयो । बेखायनो बिजोंआ गुन गोनां सोलोंथाइनि हेंथा नङा । नाथाय जोंनि खोमसि फोथाइनायासो हेंथा ।

Thursday, 21 May 2020

सानजा कलाइगाव हालामाव दोहोरोमारि बिथिं आरो बर’नि हारिमु || Religion in the East Kalaigaon Bodos and Bodo Culture || An Article by Mr. Pradip Kachari


सानजा कलाइगाव हालामाव दोहोरोमारि बिथिं आरो बर’नि हारिमु
प्रदिप कसारि
पुथियाखाट

            सानजा कलाइगाव ओनसोलाव गुबुन गुबुन हारि, धोरोम, रावआरि हारिफोरजों गोरोबना थानाय मोनसे हारिया जाबाय बर’ हारि । दिनैनिफ्राय 20 बोसोर सिगाङाव सानजा कलाइगाव हालामाव बर’फोरा सा-सानजा खनायाव सिजौ गायना जिदाइन ज’रा खुन्थिया थुनानै मोनबा ज’रा खामि हेबनानै बाथौ दोहोरोम सिबिनायखौ नुनो मोनाखैमोन । बै समाव बर’फोरा बोरा गहाइ, आइ गहाइ बादि गसाइखौसो फुजिदोंमोन । बेबादिनो पुर्णिमा, अमाबयस्या आरो आवसि सानफोरखौ फालिदोंमोन । दौरिफोरा गसाइ फुजिनाय (सिबिनाय) सिगां सान खालि लधन थानानै थानसालियाव बाउग्रोयोमोन । दौरिफोरा लधन थानानै गसाइ फुजिनाया बर’फोरनि गोथार नेम एबा खान्थि । दौरिफोरा गसाइ फुजिनाय समाव गावबा गावनि खसाब गुफुर धुति, गेन्जि गुफुर आरो गुफुर हि गानोमोन । बै समाव जेबो लिरनाय मोन्थोर बिजाबफोर गैयामोन । दौरि आरो बाइलंमोना खुगाजों खुगा मोन्थोर आवरायोमोन । सरासनस्रायै बै मोन्थोरफोरा जादों- हे बोरा गहाइ, हे आइ गहाइ, मा̐ कामाख्या देबी, शरु आइ, बर आइ, न बैनी, बार’ बैनि, अथ’र बैनी बायदियानो गुबै मोन्थोरमोन । दाव, हांसो, फारौ, बोरमा बायदि जिब बुलि होनानै गसाइखौ फुजिनायनि नेम दङमोन । बे बादि बुलि होनानै फुजियोब्ला गसाइयाबो गोजोनो होनना फुथाइनाय दङमोन ।
            जेथो दानाव बर’फोरा गार्जा गसाइखौ फुजियोमोन । बे गसाइखौ फुजिनायाव थालिर बिफांनि भेल (नाव) बानायनानै दाउदै, फारौ, बोरमा आरि जिब होनानै दैमा-दैसा एबा हाख’रफोराव हगारहरोमोन । बे सानखालिनो खोमसि हरनि समाव दाउस्रि दाउ आरो एम्बु सित्र होनानै सिखाव मोदाइखौ फुजियोमोन । बै समाव बर’फोरनि मोनसे आंगो दोहोरोमारि मोनसानाय जादों दोवधनि खेराइ मोसानाय । बे मोसानाया जोबोद गिख्रांथाव । देवधनि खेराइ मोसायोब्ला थुंग्रि गुलाव आरो बोरला लानानै मोनसायोमोन ।
            बर’ हारिनि गुदि आरो आंगो दोहोरोमानो जादों बाथौ दोहोरोम । बाथौ दोहोरोमा जोबोर गोजाम दोहोरोम । बेसेबांबां रोजा बोसोर जारिमिन मोनदांस’हायै आइथो-फेनथो समनिफ्राय बाथौ दोहोरोमखौ बर’फोरा फालिबोदों । बाथौ दोहोरोमा जोबनो रोङै थैनो रोङै नुवाथारि निराकार आनान गसाइ बोराइ बाथौबो फालिनाय जादों । बिथाङानो जादों सोरजिगिरि, फालिगिरि, फोथांगिरि, फोथैगिरि । हिन्दु दोहोरोम आरो ख्रष्टान दोहोरोमनि इस्वोर जोनोमनि सान  आरो थैनायनि सानखौ मिथिनो मोनो । नाथाय नुवाथारि आनान गसाइ बोराइ बाथौनि जोनोम आरो थैनायनि सानखौ मिथिनो मोना । मानोना बिथाङानो जादों निराकार नुवाथारि आनन गासाइ, बिनान गसाइ आफा अबं लावरि बोराइ बाथौ । बाथौ दोहोरोमाव राव, हारिमु, थुनलाइ, आसार खान्थि, बाद खान्थि, समाज खान्थि, फोरबो फालिनाय, जानाय-लोंनाय, गाननाय जोमनाय, मावनाय दांनाय, साननाय हनाय, खेराइ मोसानाय, खाम, सिफुं, सेरजा, जथा, जाबस्रिं गासैबो बाथौ दोहोरोम एबा हारिमुआव दं ।
            बे बादि गोबां बोसोर बारलांनायनि उनाव इं 1993 मायथाइयाव दुलाराइ बाथौ महासभानि सिङाव थानाय आइ देवर बियाबनि माखासे गोरों गोरा, रोंखा-राखा, गाहेला बाथौ धोरोम सिबिसुला, साग्रिद सुबुंफोरनि नाजानायाव बतियामारि गामिनिनो गंब्रै सुबा लोगो लानानै बतियामारि बालिपारा सुबायाव गोथार थानसालियाव गोथार मंगलबार सानाव साननैनि हाबाफारि लानानै बाथौ गायसननाय जायो । गंब्रै सुबाया बाथौ गायसननायनि सिगाङावनो बालिपारा सुबानि मुस्रि जयराम बसुमतारिया बाथौ गायसनदोंमोन । बेनि उनाव मुस्रि दन्दि कुमार बसुमतारिया बाथौ गायसनो । बेबादि लासै लासै बाथौ दोहोरामा बे ओनसोलाव गोसारलांनो हमनायसै ।
            इं 1997 मायथाइयनि एप्रिल दानाव बतियामारि तेजियालसुबायाव बाथौ गायसनना लायो । बेबादि लासै लासै मोनसे सुबानि उनाव गुबुन मोनसे सुबा फारि फारियै बाथौ गायसननानै बर’नि आंगो दोहोरखौ सिबिनो लायो । इं 1999 मायथाइयनि एप्रिल एबा बैसाग दानाव बतियामारि बालिपारा सुबाया बाथौ गयसनो । बेबादिनो लासै लासै सा-बतियामारि (भण्डापारा सुबा) सुबायावबो बाथौ गायसनो । सा-तेजियालपारा (झारगगाव) सुबाया फारि फारियै गावनि आंगो दोहोरोम बाथौ सिजौ बिफांखौ नखर नखर गायनानै सिबिनो हमो । सानजा कलाइगाव ओनसोलाव बेबादिनो लासै लासै बाथौ दोहोरोमा गोसारनो हमो । बाथौ दोहोरोम लानाय समनिफ्राय बे ओनसोलाव बाथौ सिबियारि सुबुंफोरा हाफथानि सानसे गोथार मंगलबार सानखालि बयबो थानसालियाव आर’ज खालामो । गोथार मंगलबार सानखालिनो नख’रनि बयबो दुगैस्रां लोबस्रां बाथौ बिथाखौ लिरस्रांनानै आफा इसोरनो आर’ज खालामो । थानसालि एबा गामियाव बावनाय थायोब्ला दौरिया गोमो गाबनि गामसा आरो गस्ला गानो, दौसियाबो गोमो गाबनि गसला, गोथां गाबनि गामसा आरो गोजा गाबनि आर’नाइ लानानै थानसालियाव बावग्रोयोमोन । थानसलियाव इसोरनो आर’ज खालामनाय समाव हौवाफोरा गामसा गोथां, गस्ला गुफुर आरो आर’नाइ गोथां लायोमोन । हिन्जावफोराबो आर’जनि समाव गोमो गाबनि दखना, गुफुर ब्लाउज आरो गुफुर हि लायोमोन । इसोरखौ सिबिनायनि समाव गाननाय जोमनायनि नेम खान्थि दं । थानसलियाव सिबियारिफोरा हाबनायनि सिगाङावनो दौरिया दर मोखाङाव थानानै दै गोथार सारस्रावाना होयो । दै गोथार सारनायनि ओंथिया सिबियारिफोरनि गोसो गोरबोआ निस्थार एबा गोथार खालामनाय । सिबियारिफोरनि बयबो आखाइयाव गांफाहै आर’ज बिजाब लानानै बाथौ थानसालियाव थाङो । आर’जनि समाव जेबो दावराव दावसि, खोथा रायलायलायनायनि नेम गैया ।
            आफा इसोर बोराइ बाथौ सिबियोब्ला एबा आर’ज खालामोब्ला गोसो गोरबो गोजोननाय आरो स्रां मोनो । इसोरनिसिम फुथायनाय थायोब्ला बियो सोरगो राइजोआव जायगा मोनो होनना फोथाइनाय दं । इसोरखौ फोथायोब्ला एबा सिबिनाय थायोब्ला इसोराबो बिखौ अनो आरो खैफोद आफोदनिफ्रायबो रैखा खालामो । इसोरनि मुङा जोबोर गोदै, निस्थार एबा सैथो । बर’फोरा बाथौ दोहोरोमखौ जोबोर अनो आरो बेयो बर’फोरनि आंगो दोहोरोम । बे दोहोरमखौ जों बयबो फोसाबनाय, फेहेरनाय एबा गोसारहोनायाव बिबान दं । बाथौ दोहोरमखौ जों साफ्रोमबो बर’फोरा फोथांना लाखिनांगोन । मानोना दोहोरोमानो मोनसे हारि एबा माहारिखौ सिनायथि होयो । जायहा दोहोरोम गैया बेहा राव, हारिमु, थुनलाइ, आसार-खान्थि, समाजखान्थि, गानाय-जोमनायनि नेम गैया । जों हारि हिसाबै सानफ्रोमबो दोहोरमजों लोब्बा लाखिना सोलिनांगौ ।
            सानजा कलाइगावनि बर’ बाथौ दोहोरोम सिबियारिफोरा गाननाय-जोमानाय, मोसानाय-मोसोरनाय, बायदि फाव दिन्थिफुंनाय, गेलेनाय बादायलायानाय, हारिमु आइदाजों गोरोबना दं । बर’फोरा मोसानायाव खाम, सिफुं, सेरजा, जथा, गंगना, जाबख्रिं, थारखा आरि आगजुफोरखौ बाहायो । आगोलनि बर’फोरनि नख’राव बाहायनाय गाम्बारि खामफ्लाइ, हाथा, नावद्रा, रैइना, नांगोल-जोंगोल, मै, सेन, खखा, होखेन, बावसा बायदि आगजुफोरा बर’नि आगजु । बेफोर गासै आगजुफोरखौ सानजा कलाइगाव ओनसोलनि बर’फोरा बाहायगासिनो दं ।


            बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरनि फोरबोआ मोनबा । बे फोरबोफोरा जादों – क) बैसागु फोरबो, ख) आवसिया खेराइ फोरबो, ग) मायनाव फोरबो, घ) गोरलै जानाय फोरबो आरो ङ) मागो फोरबो एबा बाथौ खेराइ फोरबो ।

क) बैसागु फोरबो:
सैत्र दाननि जोबथा सानखालि नखरनि गासै जिब जुनार मोसौ, मैसो, बोरमा आरि जिबफोरखौ दैमा-दैसा एबा हाखरफोराव लांनानै थुखैनानै दै-लाव, फान्थाव, हालदै, फसलानि माला गानहोनानै गोजा, गोसोम फोथा होनाय जायो । गोदान बोसोरनि गासै जिब-जुनारफोरखौनो दौनदाल गानहोनाय जायो । मोनाबिलि समाव गलि नआव आलारि बाथि, धुप-धुना, बिबार बारफा, गइ जरा, फाथै जरा होनानै इसोरनि सिम फुजिनाय जायो । फुजिनायनि ओंथिया- जाहाथे मोसौ, मैसो, बोरमा गासैबो जुनारफोरा बेरामाव गोग्लैया आरो इसोरा मोजाङै लाखियो । बैसागु दाननि से अक्टखालाराव गामिनि गासै दौरि, दौसि, बुराइ-बुरै, लाइमोन सेंग्रा-सिख्ला बयबो खौसे जानाने थानसालियाव आर’ज खालामो । स्नि सानसिम बयबो रंजा-बाजायै मिनि खुसियै गामियाव नखर नखर खाम, सिफुं, जथा, सेरजा दामनानै गिदिं गिदिं मोसहैना बोर बिनाय आरो होनाय जायो ।

ख) आवसिया खेराइ फोरबो:
आसार दाननि से खालारखालिनिफ्राय स्नि  खालारसिम हाल एवनानै मोनाबिलि समाव आलारि बाथि फोजोंना धुब-धुना सावनानै 8, 9, आरो 10 खालारसिम फालिनानै आसार दाननि 11खलार खालि सिम फालिनाय जायो  । दौरि, दैसि बिथांमोनाबो फुङावनो दुगैस्रां-लोबस्रां साखोन-सिखोन जानानै थानसालियाव थाङो । गिबियावनो बिथांमोना आफा बोराइ बाथौखौ सुंग्रिनानै दै गोथार बानायनानै नखर नखर सारफावना होयो । दै गोथार सारनायनि उनावसो नखराव मैलाफोरा साखोन-सिखोन आरो निस्थार जायो होनना फोथायनाय दं । नखरनि माइनावा बेनि उनाव सिजौ गुदियाव आलारि बाथि फोजोंना, धुप-धुना सावना, गइ जरा, फाथै जरा, बिबार बावथाइ होनानै आफा इसोर बोराइ बाथौखौ आरज गाबहरनाय जायो ।
ग) माइनाव फोरबो:
आसिन दाननि जोबथा सानखालि नखरनि लामा लांगोनायाव फांनै थालिर बिफां गायनानै गइ जरा, फाथै जरा, आलारि बाथि फोजोंना धुप-धुना सावना बिबारनि माला गानहोनानै फोरबोखौ बरायनाय जायो । बे सानखालिनो मोनाबिलि समाव माइ दुब्लि आरो बारि बागानाव आलारि बाथि फोजोंनानै  जेरावथिंबो स्रां खालामनाय जायो । बेनि ओंथिया- माइ दुब्लिनि माइफोरा जाहाथे एम्फो-एनलाफोरा खहा खालामनो हाया आरो बारि बगाननि फिथाइफोरा गोबां थायो । माइ आरो बायदिसिना फिथाइ-सामथाइफोरखौ मोजाङै मोननो थाखाय आफा इसोर बोराइ  बाथौनिसिम आरज खालामो ।
काति दाननि से अक्ट’खालि माइनाव फोरबोखौ राइजोनि बाथौ थानसालियाव गाजा गोमाजायै फालिनाय जायो । काति दाननि से खालारनिफ्राय थामजि खालार खालिसिम नखर नखर आरज लायो । नखरनिसिम माइ आबादफोरखौ जाथे जेबो खहा जायालासे लाबोनो हायो आफा इसोरनि सिम आर’ज गाबहरनाय जायो ।

घ) गोरलै जानाय फोरबो:
बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरनि मोनसे आंगो फोबोआनो जादों गोरलै जानाय फोरबो । बे फोरबोखौ “कुमारि” मोदाइजोनि मुङै फालिनाय जायो । बे फोरबोखौ आधोन दाननि 1 अक्ट खालारनिफ्राय 8 खालारखालिनि समनि गेजेराव माइ दुब्लिनिफ्राय माइ बिजौ लाबोनाय जोयो । गोदो गोदायनिफ्राय माइनाव लायानाय सानखालि नबां, बाख्रि, इसिं न आरो बाथौ सालिखौ लिरस्रांना साखोन-सिखोन खालामनाय जायो । नखरनि बायदि लाइ-लथर, हि-जोमफोरखौ सोनानै साखोन-सिखोन खालामना ओंखाम ओंख्रि संखांनासो माइनाव लायनो थाङो । ओंखाम ओंख्रै संखांना थांनायनि ओंथिया- गोथार ओंखाम ओंख्रि नुफैयोब्ला नखराव माइनाव थायो होनना आगोलनिफ्रायनो फोथायनाय दं । नखरनि जाय आइजोआ माइनाव लायनो थांगोन बियो गुफुर दख्ना आरो गुफुर गस्ला गानै जुमै थाङो । थांनाय समाव लोगोआव गोदान खिरखा गंसे, लाइजौ गांनै, आलारि बाथि गंनै, गइ जरानै, फाथै जरानै, धुप-धुना, बिबार दायनैसो, थाव गुबै, आवा खुन्दुं, खासि गंसे, लथासे थुलुंसि दै गोथार आरोबाव गुफुर सि गंसे माइनाव खोबनो थाखाय लांनाय जायो । बेनि उनाव सानजा मोखाङै लांफानाय मुवाफोरखौ फारियै बनानै आलारि बाथि फोजोंना धुप-धुना सावनानै इसोरनिसिम आरज खालामनाय जायो । आरज खालामनानै सुबा मोनबा हानानै मुथिबा खानानै नसिम लाबोना खावसे बाहागो बाख्रियाव आरो खावसे बाहागो इसिं नआव दोननाय जायो । बेनि उनाव माइनावनि मुङै आलारि बाथि, धुप-धुना सावना इसोरनिसिम खुलुमनाय जायो  । गोदो-गोदायनि समाव ओंखाम गोरलै जानाय थिंग्राय माइनि मायरं आरो माइसालि माइनि माइरंजोंसो ओंखाम गोरलै जायोमोन । गोदोआव ओंखाम गोरलै जानायनि जेबो थि सम एबा सान गैयामोन । बेबादि जेबो थि सम एबा सान गैयिया जेबो आब्रुथि गैयामोन । नाथाय आथिखालाव आधोन दाननि गु खालारावनो ओंखाम गोरलै जानाय फोरबोखौ रंजा बाजायै गाजा गोमजायै फालिनाय जायो । नखराव बाहायनाय बायदिसिना आइजें-आइला जेरै- नांगोल, जुगल, मै, खदाल, खासिम सेखा, रुवा बायदि आइजेंफोरखौ ज खालामना बाथौ सालि खाथियाव दोननानै गोथार दैजों थारनाय जायो । बै सानखालिनो बाहायजानाय मुवा जेरै साइकेल, मथर, बाइक, ट्रेकटर, सि-सुग्रा मेसिन, दै सारग्रा मेसिन बायदि मुवाफोरखौ थुलुंसि गोथार दैजों सुस्रांना बारफा-बारफा बिबारनि माला गानहोनानै जाहाथे सानफ्रोमबो मोजाङै बाहायनो हायो बेनि थाखाय आफा इसोर बोराइ बाथौनिसिम आरज खालामनाय जायो ।

ङ) मागो फोरबो एबा बाथौ खेराइ फोरबो:
            बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरनि जोबथा फोरबोआनो जादों मागो फोरबो । मागो फोरबोखौ पुस दाननि जोबथा सानखालि फालिनाय जायो । पुस दाननि जोबथा सानखालि नखरनि बारि बागाननि गइ बिफां, थाइजौ, खान्थाल, नारेंखल बायदि फिथाइ थायग्रा बिफांफोराव आसु माइनि जिगाबजों बिफां गुदिनि सायाव खानाय जायो । जिगाब खानायनि ओंथिया- जाहाथे हायाव थानाय एम्फौ-एनलाफोरा गोजौ फारसे दावखोलांनानै बिफांनि फिथाइफोरखौ जेबो खहा खालामनो हाया । नबांफोरखौबो गुफुर आवा खुन्दुंजों सुंनाय जायो । आवा खुन्दुंजों न-बांफोरखौ सुंनायनि ओंथिया – जाहाथे अखा, बारहुंखाफोरा न-बांफोरखौ सिलिंखार खालामनो हाया । बे सानखालिनो उन्दै उन्दै लावखार गथ’फोरा बेलागुर न बानायनानै रंजा-बाजायै मोसानानै लावखार ओंखाम जायो । अखानायसि सान ओंखारनायनि सिगां एबा दावखा सिला सिरि मोनैनि समाव बयबो लावखार गथ’फोरा दैमा-दैसा, बिलो-बिलोमा, हाखर-हालाफोराव दुगैस्रांनानै बेलागुर ननि इसे गोजानाव लाइजौ लाइ गंसे बना बेयावहाय गइ जरा, फाथै जरा, बिबार दायनैसो होनानै आलारि बाथि फोजोंना बयबो आन्थु खेराइनानै बनजार लानानै आगदाथिंनिफ्राय आगसिथिं खेबबा गिदिंनानै बेलागुर नखौ सवो । बे सानखालि फुङावनो नखरनि गासैबो सुबुंफोरा दुगैयोमोन । बेबादि फुङावनो दुगैनायनि ओंथिया- मोदोमनि बायदि गाराइफोरा हामो । हिन्जावफोराबो लामा गोलाव सिबब्ला खेनाइया गोलाव जायो होनना फोथायनाय दं । मागो सानखालि गामिनि गासै दौरि, दौसि, बोराइ-बुरै, सेंग्रा-सिख्ला बयबो थानसालियाव आरजाव बाहागो लायो । बे सानखालिनो गोथैसिफोरखौबो ओंखाम-ओंख्रि, ना, बेदर बायदि फिथाइ-सामथाइफोरखौ बावनाय जायो । गामिनि बयबो बोराइ-बुरै, बिदा-फंबाइ, बिब’-बिनानाव, लाइमोन सेंग्रा सिख्ला खौसे जानानै बायदि गेलेनाय बादायलायनाय बाहागो लायो । सानजा कलाइगाव हालामनि बर’ बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरा बे मोनबा फोरबोखौ दिनैसिम रंजा खुसियै फालिबोदों ।


बाथौ दोहोरोमारि बर’फोरनि आसारा मोनबा:
क) दोरसि आसार:
            बाथौ दोहोरोमारि बान्दो आरो आसार खान्थि बादियै जेब्ला हौवा-हिन्जावनि गोरोबलायनायनि गेजेरजों बिमाया जेब्ला गोरबोआव गथ’ गोरलै थानायनि बाथ्राया रोखा जायो अब्ला 4 दान एबा 5 दानाव हाबोब्ला गथ’आ जिउ दान मोननाय सम होनना फोथायो । गथ’नि मोजां जिउनि थाकाय सानसे थि सान लानानै गामिनि दौरि, दौसि, आसारि आरो राइजोफोरखौ लिंनानै नखराव आर’ज खालामनांगौ । बिहामजो गोदानआ गोरबोआव गोरलै गथ’ थाजेनोब्ला आखाइ सोलायनानै गुबुननि नखरावबो ओंखाम जानाय जोंनि दोहोरमाव नेम दं । नाथाय सानजा कलाइगाव ओनसोलनि बाथौ सिबियारि सुबुंफोरा बे दोरसि बान्दोखो फालिबोनायखौ नुनो मोनाखैमोन ।
ख) जोनोम आसार:
            बिमानि गोरबोआव दोरसि मोननायनि उनाव गु दान जि सानाव गोरलै गथ’आ जोनोम जायो । गोरलै गथ’आ जोनोम मोननायनि जिसे सान खालि नबां लिरस्रांना सि-जोमफोरखौ सोनानै साखोन-सिखोन जाना गामिनि दौरि, दौसि एबा आसारि बिथांमोनखौ लिंनानै थारनाय जायो । बेनि उनाव दौरि, दौसिमोना बे बादि बाथ्रा बोसोनफोरखौ आवरायो-
नै गथ’ गोदो नों मामोन
हारसा ना, बांगाल ना, जंगालमोन
दा नों बर’ नखराव
बर’ बिमानि गोरबोआव जोनोम मोनबाय ।
दिनैनिफ्राय नों सासे बर’ सुबुं जानांसिगोन
इसोर आरो दोहोरोमनि दहाय लानानै
नोंनि इउन जिउ संसार
मावनाय-दांनाय, साननाय-हनाय
सोलो-बोलो, आख्रा-फाख्रा
गुनि-गियानि, रोंखा-राखा जानांगोन ।
बिमा गुरु, बिफा गुरु
दोहोरमनि गुरु, मानिसुला सिबिसुला
जानांगोन दे
इसोरनि बोर मोनथों ।।
            होनना आवरायखांना जयै बोर सास्रिनाय मोनथिना रायसंनांगौ ।
बे सानखालि गामिनि दौरि, दौसि, आसारि आरो राइजोफोरखौ लिंनानै इसोरनिसिम आर’ज खालामनांगौ । बे खालिनो गथ’नि मुंखौ बर’ रावजों दोननांगौ । नाथाय जोंनि सानजा कलाइगाव हालामाव बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरखौ बे बादि फालिबोनायखौ नुनो मोननाय जाया ।
ग) हाबा आसार:
            जर-जुलि एबा हाबा लानाय खान्थिया सुबुं माहारिनि गेजेराव बान्दोबि थामथि बान्दो  आरो आसारबानि थामथि आसाराव गोलैयो । सानै सेंग्रा-सिख्ला जर-जुलि जानाया सोरजिगिरि इसोरनिनो गोथार आसार खान्थि । बयबो सुबुंआनो जोनोम मोननायनि उनाव सानसे हाबा जानांगौ । बेयो संसारनि मोनसे नेम । हाबाया सरासनस्रायै गंनै नखरनि गेजेराव बिगोमाजों बिगोमा मोजां सोमोन्दो लाना सावरायलायनानैसो हाबा दानांगौ । बे बादि मोजां सोमोन्दो खोथा-बाथ्रा सावरायलायनानै जानाया गोथार एबा गोमोन हाबा । जोंनि सानजा कलाइगाव ओनसोलाव हाफथासे एबा हाफथानैनि उनावसो आसारिफोरखौ लिंनानै हाबा दानायखौ नुनो मोननाय जायो ।
घ) बोरायनाय आसार:
            बाथौ दोहोरोमारि सुबुंफोरनि ब्रैथि आसारानो जाबाय बोरायनाय आसार । बे मुलुग संसाराव जोनोम लानाय बयबो सानसे बैसो जालांनानै बोराय जालाङो । बे संसारनि मोनसे नेम । सासे उन्दै गथ’नि आखुआ जेरै निरला आरो गोजोन आखुनि । बिमा बिफाया बै समाव जोबोर जोथोन लानो गोनां जायो । बेबादिनो सासे बोराइ बैसोनि बिमा बिफाखौबो गथ’फोर बादि जोथोन लानांगौ । मानोना बैसो जालांनाय लोगो लोगो बिसोर लोरबां जालाङो । खामानि मावनो आरो लामाफोराव थाबायलांनोबो हाया जालाङो । बिसोर बैसोगोरा जालाङोब्ला बे समाव देह, मोदोम, खैफोद आफोदनि थाखाय आफा इसोरनि खाथियाव बोर आरो आरज खालामनांगौ । बिमा बिफाया थांनानै थानाय समाव गाव आर्जिनाय धोन सम्फथिफोरखौ सामलायनो हाया जायो । सानसे गामिनि दौरि, दौसि, आसारि आरो राइजोफोरखौ लिंना नखराव सुखु गोजोननि थाखाय आरज खालामनांगौ । बिमा बिफाया गावनि असे फिसाला गेदेरखौ नखर दैदेनलांनो गासै धोन सम्फथिफोरखौ राइजोनि सिगाङाव मान खालामना गथायनांगौ । नाथाय जोंनि सानजा कलाइगाव ओनसोलाव बे बोरायनाय आसार खान्थिखौ फालिनाय नुनो मोननाय जाया ।
ङ) थैनाय आसार:
            सानसे मानसिया जोनोम जाब्ला सानसे थैनांगोन । बे इसोरनिनो गेलेनाय मोनसे नेम । सानजा कलाइगाव ओनसोलाव बाथौ दोहोरोमारि हौवा थैब्ला सानबा फालिनाय जायो आरो हिन्जाव थैब्ला सानस्नि फालिनाय जायो । हौवाब्ला सानबा आरो हिन्जावब्ला सानस्नि समाव राइजो गियाथि लानानै दाहा गारनाय जायो । बे सानखालिनो नार्जि गोरान आरो ना गोरानजों नार्जि अरगारनाय जायो । खायफा गामिनि सुबुंफोरा खानाय सिनो आरो खायफा गामिनिया खानाइ सिनजाया । आथिखालाव बाथौ दोहोरोमाव खानाइ सिननाय नेम गैया । दासिमबो खायफा गामिफोराव सारादुआव ना बेदर बाहायनायखौ नुनो मोनो । नाथाय बाथौ दोहोरोमाव सारादुफोराव ना-बेदेर बाहायनायनि नेम गैया । खायफा गामिफोराव दानसारनायखौ नुनो मोना आरो खायफा गामिफोराव दानसारनायखौ नुनो मोनो । जोंनि सानजा कलाइगाव ओनसोलावबो आसारि लानानै दाहा गारनांगौ नाथाय दिनैसिम बेबादि आसारि लानानै दाहा गारनायखौ नुनो मोनाखै ।
बाद खान्थि: बाथौ दोहोरोमारि बर’फोरनि आसार आरो बिजिरनाय खान्थि दं । बर’नि बे समाज आसार बिजिरनाय खान्थिया जोबोर गोरा आरो न्याय दं (Customary Law) । मानसिया दाय एबा गोरोन्थि खामानि मावोब्ला मानसियानो बिजिरनानै समाधान खालामो । मानसिनि बिजिरनायाव सैथो एबा गोरोन्थिबो थानो हागौ । नाथाय इसोरनि बिजिरनायाव जेबो गोरोन्थि थाया । गोदो गोदाय समनिफ्रायनो बर’ समाजाव बायदि बेले बेजे गुलाइ गुजाइ जाथाइ आरो समाजनि बेरेखा खामानि मावोब्ला बेनि हेथायै बाथौआरि समाजाव दोहोरोमनि खान्थिजों बिजिरनानै दाया गोरोन्थिफोरखौ सुस्रांनायनि नेम दं । बर’फोरनि बाथौ दोहोरोमनि हिसाबै बादा मोनबा । बेफोर जादों- क) आगर बाद, ख) फंस्लद बाद, ग) दावखि बाद, ध) खावलि बाद आरो ङ) खौलोबोद बाद ।
क) आगर बाद:
            मानसि बुथारनाया दोहोरोमनि एबा आइननि बयनिख्रुइबो देरसिन दाय एबा फाफ । बेबादि मानसि बुथारनानै दाय एबा फाफ खालामनाया आगर बादाव गोलैयो । सोरबा बाथौआरि हौवासाया गुबुन ख्रिष्टान एबा इस्लाम दोहोरोमारि हिन्जाव हाबा खालामोब्ला बे आगर बाद खान्थिनि नेमजों उद्रायनाय जायो ।
ख) फंस्लद बाद:
            बिमा बिफा, बिदा-बिब’, फंबाइ-बिनानावमोनखौ बुयोब्ला बे खान्थिजों उद्रायनाय जायो ।
ग) दावखि बाद:
            बाथौ दोहोरोमारि सोरबा सुबुङा अमा, बोरमा, दाव, सैमाजों सोलायज्लायनाय बेदर जायोब्ला बे दावखि बाद खान्थिजों उद्रायनाय जायो ।
घ) खावलि बाद:
            दोहोरोमारि सोरबा सुबुङा गोथैसिनि लोगोआव हरफानाय रां-फैसा, सि-जोम बायदि मुवाफोर नसिम लाबोयोब्ला बे बाद खान्थिजों उद्रायना जायो । मैसो, दावखा, सिगुन, सिला, सैमा, मावजि, सियाल, जिबौ, हादिदग्ला जिबफोरनि बेदर जायोब्ला बे बादोजों उद्रायनानै समाजनि नेमाव लानाय जायो ।
ङ) खौलोबोद एबा लावखार बाद:
            जोंनि बाथौ दोहोरोमाव सोरबा सुबुंआ बिमा हारिनि जुनारजों हाव एवब्ला आरो सुबुंफोरनि मोदोमाव एम्फौफोरा बिदै दैब्ला एबा नंखाय बाथ्रा बुंनानै खैफोद आफोदाव गोग्लैब्ला बे बाद खान्थिजों उद्रायनाय जायो । जोंनि सानजा कलाइगाव बाथौआरि समाजाव बेफोर बेले बेजे, नंखाय, समाजनि बेरेखा खामानिफोरखौ दौरि, दौसि, आसारि आरो गामिनि राइजो राजाफोरखौ लानानै उद्रायनाय जायो ।
            फै जों सानजा कलाइगाव ओनसोलनि बाथौ सिबियारिफोर बायदि गेना गोरोन्थिफोरखौ सुस्रांदिनि आरो बयबो खौसे जाना आगान सुरलांदिनि ।

आइ थैदों आइखौ गारदों
आफा थैदों आफाखौ गारदों
नाथाय नों आफा बोराइ बाथौखौ
गाराखै दासिमबो सिबिनो ।।


Friday, 13 September 2019

ट्रेफिक आइन सेफायोब्ला आरो जुलुम खालामोब्ला || New Vehicle Amendment Act 2019


ट्रेफिक आइन सेफायोब्ला आरो जुलुम खालामोब्ला सिगांनिख्रुइ 10 गुन रासिन जुरिमाना होनांगोन


बोसोरफ्रोमबो हादराव जानाय गासै 5 लाख लामानि जाब्रबथाइनि गासै 1 लाख 50 रोजाफ्राम जिउ खहा जानायखौ होफथानाय थांखियै मिरु सरखारा सिगांनि मथर भेहिकल आइनखौ सोदांना गोदानै मटर भेहिकल एक्ट 2019 आव माखासे जोबोद गोरा आइन आरो जुरिमानाजों गोख्रोङै बाहायनायनि थि खालामदों । सेप्तेम्बरनि गिबि साननिफ्राय बे गोदान आइनखौ आबुङै बाहायफुंनाय जागोन ।

पुलिसनि मेनसे राइफोदथाइ बादिब्ला थांनाय बोसोराव सा-सानजा भारतनि गेजेराव आसामा लामानि जाब्रबथाइ हिसाबाव सेथि मासि आवग्रिदों। “An Analytical Glimpse on roads accidents in Assam” आव होनाय बादिब्ला गासै मोन 8248 लामानि जाब्रबथाइ जादोंमोन, बेयाव गासै सा 2966 मानसि जिउ खोमानांदोंमोन आरो गासै सा 7375 सुबुं गाज्रिहै जखम जादोंमोन। आरो बे रिपर्टनि बादिब्ला जोंनि राइजोआ हादरनि जाब्रबथाइ रेंकिंआव 16 मासिआव दं ।
           
फोरमायनो गोनां बाथ्राया बेनोदि राइजोआव गासै मोनफ्रोमबो मोन 100 जाब्रबथाइनि गेजेराव 30 सा सुबुंआ जिउ खोमानांदों आरो 89 सा सुबुं जखम जादों । सानफ्रोमबो गासै सा 8फ्राम सुबुं थैदों आरो 20 सा सुबुं जखम जानांदों गर हिसाबै थांनाय बोसोराव ।

State Director General of Police Kuladhar Saikia बिथाङा मोनसे रिपर्टआव फोरमायनाय बादिब्लारुद सेफथि रुलसनि गियाननि आंखालआ मोनसे मख’जाथाव जाब्रबथाइनि जाहोन आरो बांसिन जाब्रबथाइफोरनि गेजेराव नेम मानियै गारि सालायनायनि जाहोनाव बेबादि जाब्रबथाइ जानो मोनो” ।
बे जाब्रबथाइफोरनि गेजेराव 48 जौखोन्दो माहारियारि राजालामायाव जानाय आरो 26 जौखोन्दो राइजोनि गाहाइ लामा आरो गुबुन गुबुन लामाफोराव जानाय जाब्रबथाइ ।

दायो जों गोदानै फोसावजानाय मथर भेहिकल एक्ट 2019 आव होनाय आइन सेफायनाय  जुरिमानाफोरखौ एसे नोजोर होनि-

11)    साधारन जुलुम खालामोब्ला 177 धारा बादियै सिगाङाव 100रांमोन दायो 500रां जाबाय
22)    लामा आइन सेफायोब्ला 177 ए धारा बादियै सिगाङाव 100 रांमोन दायो 500 रां
33)    लाइसेन्स गैयालाबानो गारि थायोब्ला 180 बादियै सिगाङाव 1000 रां दायो 5000रां
44)    लाइसेन्स गैयाब्ला 181 धारा बादियै सिगाङाव 500रां दायो 5000रां
55)    अथ’रिटि बिथोन मानियै 179धारा बादियै सिगाङाव 500रां दायो 5000रां
66)    जौ लोंना गारि सालायोब्ला 185 धारा बादियै सिगाङाव 2000रां दायो 10000रां
77)    रासिन गोसा सालायोब्ला 189धारा बादियै सिगाङाव 500रां दायो 5000रां
88)    पार्मिट गैयै गारि सालायोब्ला 192ए बादियै सिगाङाव 5000रां दायो 10000रां
99)    रोंगौथि गैयै गारि सालायोब्ला 182 बादियै सिगाङाव 500रां दायो 10000रां
110) सिटबेल्ट लागायाब्ला 194बि 100रां दायो 1000रां
111) इमारजेन्सि गारिखौ लामा हगाराब्ला 194 इ बादियै गोदान नेम 10000रां
112) टिकेट लायालासे दावबायोब्ला178बादियै सिगाङाव 200रांमोन दायो 500रां
113) इन्सुरेन्स गैयाब्ला 196 बादियै सिगाङाव 1000रां दायो 2000रां
114) गोसा सालायोब्ला 183 बादियै सिगाङाव 400 दायो 2000रां
115) हेलमेट गानालासै द्राइभिं सिगाङाव 100 दायो 1000रां
116) फनाव रायज्लायना द्राइभिं 177 धारा बादियै सिगाङाव 1000रां दायो 5000रां


बेफोरनि अनगायैबो आरोबाव गोबां गोलाव फारिलाइ दंबावो......

You may like to read नोंथाङा गाहायनि लिरबिदांफोरखौबो फरायनो हागोन